Kamis, 28 Agustus 2008

RPP HKBP

RUHUT PARMAHANION DOHOT PAMINSANGON
(RPP)
HURIA KRISTEN BATAK PROTESTAN (HKBP)
SIPOHOLON, 9-14 NOPEMBER 1987


I. PANGANTUSION TARINGOT TU RUHUT PARMAHANION DOHOT PAMINSANGON

PATUJOLO

Pinuji ma Debata Jahowa na tontong marmahani bangsoNa sian ari pamillito na jolo i sahat ro di sadari on. Ibana do na mamillit jala manongos AnakNa Jesus Kristus, parmahan na denggan i. (Joh. 10:11).

Ro do Ibana tu portibi on sangon Parmahan, ditanda do ganup soara ni na pinarmahanNa. Ibana do Parmahan na denggan. Diseahon do hosaNa humophop angka birubiruNa. Dijaga do hita sian ragam ni angka huoaso na songon rumang ni babiat panoro na naeng mamolgak hita gabe sirang sian Parmahan na denggan i.

Dijaga jala diramoti do HuriaNa na marragam i songon i do nang hita di na rap mardalan dohot bangsonta Indonesia mandompakhon zaman na lam tu majuna rap dohot parungkilonna. Sandok sasada Ibana do parmahan na denggan na tuk padamehon, paluahon dohot pasadahon hita.


Torop do dipabangkit Ibana angka naposoNa songon parmahan di tongatonganta, alai sai adong do i na so haposan.

Alai anggo Tuhanta Jesus diboan do hangoluan na gok pasupasu di angka na pinarmahanNa, jala ditulak do angka parmahan na so haposan nang na mamboan poda haliluon.

Ibana do nampuna hita, dagingta dohot tondinta, rodi sandok artanta nang parsaoranta di parhusoran ni tingki i ma zaman na lam tu majuna. Ndang loasonNa hita mago molo tongtong tajugulhon umbege, mananda huhut mangihuthon soaraNa dohot dalanNa.

Ala ni i gabe margogo ma hita marpanindangion na mangolu maradophon angka huaso na adong di tongatonga ni parsaoranta na marragam i di portibion, songon i nang maralohon angka debata sileban.

Ai hot do pandohan ni Tuhan Jesus nang tu hita sahat ro di sadari on na mandok, “Ditangohon angka birubirungKu do soaranKu jala hutanda do nasida, diihuthon nasida do Ahu. Gabe hulehon tu nasida hangoluan salelenglelengna; ndang be mago nasida salelenglelengna jala ndang tarrampas manang ise nasida sian tanganKu” (Joh. 10: 27-28).

Ala ni i do diparmahani jala dipinsang Ibana do hita molo manimbil hita sian Hata dohot dalanNa.

Ai dilehon do patikNa tu hita na mamboan ngolu na gok pasupasu asa tapangke i di bagasan holong maradophon dongan jolma.

Asa ingkon badia do angka na porsea i, ala badia do Debata na manjou jolma tu harajaonNa (3 Musa 19: 2, Jes. 6: 3, Mat. 5: 48, I Pet. 1: 15-16). Ala ni i ma ingkon sipasidingon ni na porsea i do dirina nang parsaoranna sian dosa dohot ulaon ni sibolis (I Pet. 2: 1-2).

Tama do ingkon unduk hita manjalo parmahanion dohot paminsangon ni Huria i, ai tarajumi do Debata sandiri na patauhon hita marhite Hata dohot patikNa i, asa tau hita jongjong songon halak na niasianNa jala naniparbadiaan ni mudar ni Jesus naung manobus hita gabe jolma na imbaru (2 Kor. 5: 17), huhut patorashon haporseaonta so hasurahan paima ro Ibana paduahalihon (1 Tes. 5:23).

Asa ingkon rajuman do ia ulaon parmahanion dohot paminsangon na pinatupa ni huria i, songon ulaula dohot dalan ni Debata do i laho pauliulihon huriaNa di portibion (Mat. 18: 15-18; 1 Kor. 14: 26).

1. Lapatan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon

Ia Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i, i ma ruhut sidalahonon laho marmahani dohot maminsang na maralo tu habadiaon ni Huria i. Ingkon badia do huria i di portibion, alani i sialoon ni huria i do nasa dosa naniula ni ruasna unang gabe pargasipan di Huria i. Ai marhite Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i togutoguon ma pardosa anggiat dipauba rohana gabe mangolu ibana muse (Hes. 33: 11; 1 Kor. 5: 5).

Asa ia sangkap ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, i ma laho manogunogu dohot pauliulihon Huria i. Dibaheni ganup halak na padalanhonsa naeng manghangoluhon haolong ni roha, unang ma songon panguhum sambing ibana dirajumi, alai songon parmahan do tahe na mangaramoti tondi ro di ngolu ni na pinarmahanna (Hes. 3: 20; Mat. 16: 19).

Hombar tusi, adong do tolu pangalaho siingoton ni Huria laho mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon tu pangalaosi:

a. Manogunogu ruas ni Huria asa marsihohot di holong ni Kristus Jesus.
b. Manjaga asa polin huhut unang rarat dosa i di tongatongana. Ai marhite sian pinsangpinsang i naeng dipanghilalahon pardosa i rimas ni Debata paboa na so jadi pasombuon parjahat i mian di bagasan hajahatonna.
c. Marhite jamita, poda, tangiang dohot parmahanion do palumbaon halak na naeng mardosa asa dipasiding dosa i huhut dijamothon dirina.

Asa magopo do nasa paminsangon parhuriaon ia so nionjar ni holong ni roha nasida maminsang. Ai ndada na manorui umbahen dipinsang nasida alai na mangurupi jala mangajari do. Anggiat marhite paminsangon i gabe mangolu tondi nang parsaoranna.


2. Na Mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon

Huria do na marmahani dohot na maminsang angka pangalaosi marhite angka parhalado ni huria niuluhon ni pandita manang wakilna. Ndada holan parhalado disi rajuman na maminsang nasida alai tung sandok Huria i do. Dibahen i tama do saluhut nasida manjaga asa unang masa pangalaosion di Huria. Ala ni i ingkon saluhut do nasida patut palumbahon na naeng mardosa i.

Nada sai tarbahen sandok Huria i marpungu, sae ma holan angka na pinajolo ni Huria i, i ma angka parhalado ni Huria. Dirapothon nasida ma, dipamanat ia adong sitangkasan manang sipinsangon sian angka dongan na mangalaosi. Ia i ditotophon Huria i, i do putusna. Dung putus panimbangion taringot tu paminsangon sibahenon tu parsala, dipingkiri rapot i ma dalan sipasingothon ibana malua sian pangalaosion manang dosana, gabe mangolu muse. Naeng ma botoon ni parsala, sandok Huria i do na patupahon paminsangon ala ni pambahenanna, ndang roharoha ni parhalado na maminsang ibana.

Ndang tagamon so unduk roha, jala mabiar huhut maila iba, molo dihilala sandok Huria i do na maminsang ibana. Ndang jadi ginjang roha ni na maminsang, alai naeng ma mardongan tangiang rapot i padalanhon pinsangpinsang tu pangalaosi i, ai rap jolma na gales do hita hinaliangan ni dosa. Hola ala asi ni roha ni Debata sambing do na mangaramoti hita, umbahen so madabu hita tu dosa.


3. Na Hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon

Sipinsangon ni Huria do angka pangalaosi, partohonan manang ruas ni huria, i ma parpangalaho na maralo tu Hata ni Debata na mangulahon dosa na patar manang na buni. Ia dosa na patar i ma songon naung dipaandar di bagian III, IV, V, VI ni buku on.

Alai maol do botoon taringot tu dosa na buni. Masuk tuson do angka hasalaan na manggagat songon burubur, bage songon tasik ni bosi na maol longkangan, na pola tahe sai diampini halak hasalaan i.

Mansai jorbut do panghirhon ni do sa na buni, pola dipartahanhon jala dihalomohon halak laho mangulahonsa ai gabe utangi dihilala rohana molo so diulahon hasalaan i. Sipata do angka halak sisongon on martopenghon kebudayaan manang ekonomi laho mangulahonsa, ai sai adong do hagogoon na manait rohana, gabe lam madabu jala mago ma haporseaon dohot ngolu partondion dohot ngolu parhuriaonna. Debata do na manguhumi pangalaosion na buni.


4. Siingoton ni na Mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon

a. Ia angka na mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, naeng ma na mangalehon tingkina dohot rohana songon parmahan na pauliulihon tondi ni pangalaosi i unang ma songon panguhum.
b. Ndang sintong pardalan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, ia pintor dihundus madabu paminsangon so jolo ditopot jala ditangkasi hasalaani (hurang hatorangan na tangkas/bukti). Unang ma dipaunjung paminsangoni marhite na holan sahali marrapot, alai naeng ma dua tolu hali. Molo maol dihatai, unang tompu, ai dokdok do ulaon manguhumi. Asa tagan so diputushon dope paminsangon i, naeng ma jolo tangkas dapot hatorangan pambahenen ni pangalaosi i ro di alana umbahen dilaosi ibana Patik ni Debata. Jumolo ma begeon hatorangani sian pangalaosi i sandiri, ndang sian halak na asing.
c. Unang masidokdoki didalanhon pamisangon i. Unang mamilimili manang marnida bohi laho padalanhonsa.
d. Unang ma dipangke (diperalat) Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i laho pasombu tagas mamaloshon manang paduruhon dongan, tarlobi molo adong parsalisian dohot hamaolon di Huria.
e. Ingkon di bagasan holong ni roha ma angka na mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i.


5. Ruhut ni Paminsangon

Naeng do mansai jamot patulushon paminsangon asa tongtong marsaringar tondi parmahanion nang panogunoguon i, ndang naeng patubuhon hansit ni roha, baliksa asa tatundalhon hasalaanna, jala asa lam marsangap Debata siala hamubaon ni rohana i.

Nang pe dos sude dosa, ndang adong na metmet dohot na balga, alai marningot tondi parmahanion dohot panogunoguon na adong di Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, nunga porlu adong bahenon tirket ni paminsangon i.

Deba dosa pangalaosion nunga tuk pinsangon holan marhite sipasingot di jolo ni parhalado, deba marrumang umhuman na adong hatontuanna (hukuman bersyarat), jala na umborat ndang tarjua so pabalion sian Huria. Marhite i diondolhon disi tujuan manang fungsi parmahanion, pangajarion dohot panogunoguon ni Ruhut Paminsangon di Huria i.


6. Siingoton ni Huria Maradophon na Hona Pinsang Tagan di Bagasan Ruhut Paminsangon

Tongtong do sihobason ni Huria panghoasion parmahanion tu angka na hona pinsang, ai ndang lomo ni Debata mida hamatean ni parjahat (Hes. 33: 11). Ndang jolma sapalsapal/ na so marguna, jala ndang songon musu nasida rajuman. Diingot Pandita, Guru, Sintua, Evangelis, Parjamita, Ina, Diakones dohot natorop ma manangianhonsa, ai ingkon ingoton do, umbahen dipinsang Huria ibana, anggiat mulak nian ibana sian haliluonna.

Alani i sitopoton do ibana, sipaingoton nang pe jogal rohana. Ingkon naeng hilalaonna holong ni roha ni parmahan i di ibana, anggiat gabe dauk rohana. Naeng do mulak parjahat i tinaluhon ni holong ni roha. Manang beha pe uhum dihonahon tu parsala, jadi do ibana marminggu, siarahonon do tahe, anggiat unang ditadinghon parmingguon i. Ai beha ma ibana mulak ia so jolo ditangihon Hata ni Debata.

Alai tutu di balian ni Huria do ibana rajumon (1 Kor. 5:11; 2 Tess. 3: 6; Tit. 3: 10). Naeng do dipanghilalahon Huria i tu parsalai asa ditanda ibana hahuranganna paboa na sp haposan ibana, ndang sitangihonon dope hatana di Huria. Saleleng adong dope ruas ni Huria di bagasan paminsangon, songon utang mai di na sahuria i. Ndang jadi mansohot nasida mangalului dalan manogunogu na lilu asa mulak tu hasintongan.

Taringot tu na hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon:
a. Naeng ma jolo adong boaboa.
b. Molo parhalado do na mangalaosi i, naeng ma botoon ni Praeses na masa i.

Nasa Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon na pinadalan ni Huria i tu sahalak ruas ni huria, sisuraton do i tu notulen dohot tu buku Parmahanion dohot Paminsangon.

7. Panjangkonon ni Huria di Parsala na Naeng Mulak

Rade do tongtong huria i manjangkon haroro ni parsala na naeng mulak i, ai marhite i lam moru ma utang ni na sahuria i maradophon Parmahan Na Sumurung i, ima Tuhan i. Parbue ni tangiang dohot ulaon ni huria do na pinataridahon ni sangkap ni parsala na naeng mulak i, ala naung marpanghorhon i tu diri ni parasala i.

Dapoton ni parsala na naeng mulak i ma pangula ni huria dalan pabootohon sangkapna naeng mulak. Urupan ni pangula ni huria ma ibana laho manurathon pangidoanna i, asa adong siboanon tu rapot parhalado na niuluhon ni pandita manang wakilna. Dung denggan ditimbangi rapot pangidoanna i, paboaon ma i muse tu ibana, asa rade ibana umbege hata ni tingting panjangkonon di bagasan parmingguon.

Sihobasan ni guru huria dohot pandita ma ulaon panjangkonon i di tongatonga ni huria, di jolo ni Parmahan na Sumurung i. Ai nunga saut be parsaoran na ginohan ni holong ni roha ni Debata na patut sihalashonon songon ari na balga, ari pardamean di sandok huria i.
Taringot tu panjangkonon di halak na matemate ne: Boi do jangkonon mulak tu huria halak na hona pinsang naung matemate ne, molo dipatuduhon unduk nang hamubaon ni rohana dung ditangkasi pandita hasintonganna. Jala na boi do pasahaton tu nasida Ulaon na Badia; songon i nang molo monding nasida, boi do antoan ni huria hombar tu panangkasion ni panditana.

Taringot tu panjangkonon di parhalado ni huria: Molo hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon sasahalak partohponan di huria, alai nunga dipauba rohana jala dijangkon huria i parsitutuon dohot hatuaonna, boi do nasida sumuang manjalo dohot mangulahon Tohonanna muse so pola mambahen gasip tu huria i.



II. PARTORDINGNA LAHO MANDALANHON RUHUT PARMAHANION DOHOT PAMINSANGON


1. Pangalaho ni Parmahanion dohot Paminsangon i

Tangkas do diajari Tuhan Jesus siseanNa taringot tu parmahanion i, ai didok do di Joh. 21: 17 tu si Petrus: “Parmahani ma angka birubiruKu”. Jala di Mat. 18: 15-17 didok: “Molo mardosa donganmi, topot jala ajari ibana, holan hamu padua. Molo ditangihon ho, dapot ho do ibana gabe donganmu muse. Alai anggo so ditangihon ho, arahon ma donganmu sada manang dua, asa hinatindangkon ni na dua manang tolu halak nasa hata. Alai molo so ditangihon nang nasida, paboama tu na sahuria i. Molo so ditangihon nang huria i, etong ma ibana songon parbegu”.

Ala ni i tagan so saut dope mardosa sasahalak, patut do mardalan parmahanion asa unang masa nian na bali manang haruar sian huria i.

Ala masibalgai do panghorhon ni sala manang dosa i, naeng ma manat angka parhalado manimbangi asa unang masa uhum na borat tu parsala na ummetmet, hape numeang tu parsala na umbalga.

Ai ragam do dosa i. Adong do i dosa na so tinuntun, dosa ala tarpaksa, dosa ala na ni gintalan, dosa na tarsor, adong muse dosa naung sinangkapan hian, nang na tinuntun pe.

Anggo panghorhon ni dosa manang pangalaosion i, manorusi do i sahat tu harohaon ni jolma (kejiwaan), parsaoran di masyarakat, songon i nang tu sundut na mangihut na tu sude jolma pe. Dilehon Tuhan Jesus do huoaso tu angka siseanna i manesa dohot pahothon dosa ni angka pardosa marguru tu dosanasida be (Mat. 16: 19; 18:18, Joh. 20: 23). Alai sijangkonon do mulak pardosa tu tongatonga ni Huria marhitehite na papatarhon hasesaan ni dosana di Huria i.

Balga do asi ni roha ni Tuhan Jesus manjangkon pardosa na manolsoli rohana; alai laos balga do uhum nang rimas ni Debata dompak halak na jogal roha dohot pangansi. Molo dihaburjuhon Huria i maminsang angka pangalaosi, lam ias ma parsaoran i, bage denggan pangalahona, tau sitopoton ni angka na so tang dope haporseaonna. Badia ma Huriai nang idaon ni parugamo na asing molo dipadao pangalaho ni angka siparsala i. Alai molo dipasombu do, ramun ma Huria ni halak Kristen di roha ni angka parbegu nang parugamo na asing.

Asa na ringkot do uhum parhuriaon, ai pangajarion do i mangaramoti dongan, huhut mangonggoti parsala di salana dohot manogunogu nasida mulak tu Debata.

Sitogutoguon do ruas laho mananda hahuranganna, manang dosana na buni, manang dosa hasianna (dosa na so tartinggalhonsa). Hata ni Debata na boi maminsang dohot manogunogu ibana asa margogo manadinghon dosa i, so pola ala pinadapot ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon. Boi do hita so dapot ni aturan ni jolma, alai patar do ianggo di jolo ni Debata.

Hinorhon ni i naeng ma ganup hita mangoloi Debata, asa unang manghorhon mara di tondinta, di ngolunta, di keluarga nang di parsaoran masyarakat, ai taboto do ndang hagabusan hita Debata.

2. Tanggatangga Siingoton Laho Mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon

Taringot tu tirket ni pangalaosion: adong na di paingot, adong na dischorsing, adong do na dipecat. Mangihuthon Buku na Badia i, adong do (5) lima tangga siingoton ni huria laho mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon:

a. Panogunoguon/ Panorangion tu Huria
b. Sijagahonon
c. Sipasingothonon
d. Paminsangon (Masa Ujian, Percobaan, Schors)
e. Pabalion Parsala Sian Huria

a. Panogunoguon/ Panorangion tu Huria

Porlu do bahenonta panorangion di pangantusion ni lapatan dohot tujuan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon. Asa molo madabu uhum, unang dirajumi ruasi songon paksaan dohot uuhuman sambing, alai tanggungjawab ni sandok ruas do mangargahon dohot padalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i. Ingkon dihilalahon ganup ruas ni huria do, ia Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i dalan ni huria i do i mangaramoti, marmahani papitahon Huria i dohot manogunogu ganup halak tu ngolu na Kristen na marojahan tu Hata ni Debata (2 Tim. 3: 5; Kol. 3: 16-17).

Denggan do sude ruas ni Huria mangantusi jala umboto Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i marhitehite boaboa, ai naeng ganup nasida rade manjalo ruhut na mangonai tu nasida manghorhon tu hamubaon ni roha.

Naeng ganup ruas ni huria umboto jala mangantusi lapatan ni patik ni Debata, lumobi pangajarion di angka na naeng manghatindanghon haporseaonna. Ai tung so denggan do madabu pinsangpinsang tu sada ruas ni Huria hape na so do sala pambahenanna i.

Ala ni i patut do:

1) Togutoguon do ruas ni Huria i tu habuluson mulaulaon (2 Tess. 3: 12) jala unang diula ulaon na maralo tu Hata ni Debata.
2) Togutoguon do ruas ni Huria asa nasa pambahenanna bahen hasangapon dohot pujipujian tu Debata, isarana marhite tumpakna, peleanna, guguanna tu Huria dohot parsaoranna tu masyarakat na humaliangsa. Angka ulaon sisongon i do umbahen angur hakristenon gabe tartogu ganup halak laho pasangap Debata (1 Kor. 10: 31; Rom 14: 18)
3) Nang parhalado ni Huria pe patut do togutoguon umboto Aturan ni Huria, Konfessi nang Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon ni Huria asa unang adong na sala padalanhonsa.


b. Sijagahonon

Sijagahonon do: Angka pingkiran dohot sangkap na paholang hita sian Debata dohot sian Hata na Badia i, angka na naeng manirang hita sian Huria dohot angka roha na manegai/mangalo dos ni roha (rapot) ni Huria i. Molo adong pangalaho na masa di masyarakat umum na maralo tu Patik dohot haporseaon ni Huria, manang hagogoon na naeng manuruk tu tongatonga ni Huria, isarana hamajuon saonari marhite hasipelebeguon na modern, na mamboan pelean parsantabian (sesajen), mamabahen parsaoran/panghataion dohot angka na monding, ulaon pesat adat na nirajuman pangalapan tua na so mardomu tu parbue ni haporseon, hamoraon do hasangapon tu diri na so marojahan tu Hata ni Debata, songon i nang mambahen Almanak gabe parhalaan, pengguguran kandungan dengan sengaja, kumpul kebo, korupsi, pinda ndang mamboan surat parhuriaonna dohot angka na mangulahon tortor hasipelebeguon dohot angka na so suman tusi (Efesus 5: 11).

Sisosohonon do tu natoras ni dakdanak na pasikkolahon ianakkonna tu parsingkolaan ni parugamo na asing asa dijamothon nasida di singkola i unang gabe lipe (muba) haporseaonna.

c. Sipasingothonon

Di Mat. 18: 15-17, torang do didok Tuhan Jesus tu angka siseanNa, asa tangkas dipaingot jala diajari halak na marsala i marhite na manopot sahali ro di dua hali, asa unang ditorushon dalanna na sala i. Asa ndang manigor padalanon paminsangon (hukum percobaan) tu halak i so jolo ditopot. Tagan so saut dope mardosa na naeng mardosa i, molo binege baritana, tinopot ma ibana jala pinodaan. Godang do halak na olo manangohon lumbalumba gabe ndang saut nasida mardosa. Molo manigor madabu uhum tu sada halak na so jolo pinalumba ibana, sala do Huria i disi, jala dihasogohon Debata do sisongon i. Molo so ditangihon soara na ni palumba ibana, jinou ma ibana tu jolo ni Pandita asa dipaingot. Molo ndang ditangihon be, diarahon Pandita i ma dua nari donganna pasingothon ibana. Molo tong jogal rohana manulak hata sipaingot i, niarahon ma ibana tu jolo ni Rapot Parhalado, asa disi pinaboa tu ibana uhum na tama. Ia manigor unduk rohana manopoti hasalaanna jala ditundalhon, hata sipaingot na tu ibana di jolo ni rapot i, i nama hasaeanna.


d. Paminsangon (Masa Ujian, Percobaan, Schors)

Andorang so pinadalan paminsangon i sipatupaon ma:

1) Sipaingoton do na marsala i 2(dua) ro di (3) tolu hali paboahon hasalaanna.
2) Boanon ma ibana tu Rapot Parhalado na niuluhon ni Pandita Ressort manang wakilna.
3) Bahenon ma surat resmi sian huria tu Ibana
4) Tintinghonon ma di Huria.

Siramothononhon do di Rapor Parhalado, sotung maposihu umum i gabe mandele ibana; manang maneanghu gabe langgus rohana. Ala ni i ingkon jamot do panimbangion i. Molo so tarpaujung be, diboan ma hata i tu Rapot/ Sinode Ressort.

e. Pabalion Parsala Sian Huria

Ia uhim na so olo tumadinghon pangalaosionna manang dosana, i ma sipabalion sian Huria manang sadia leleng. Lapatanna: ndang taruli be ibana di angka arta ni Debata, ndang jadi marulaon na badia. Molo satahi amanta i dohot inanta i di hasalaan i, ndang dongan Kristen be nasida rajumon, ndang tardidi dakdanakna, ndang lehonon suratsurat hatorangan tu nasida. Ndang haposan, ndang dohot ibana marsoara di parpunguan ni halak Kristen, ndang jaloon guguan Huria sian ibana.

Dohonon ni pandita i ma tu ibana, na so tarbahen sesa dosa na. Sitingtingon do di gareja nasa sipabalion (partohonan manang ruas), bahen lumbalumba tu huria i jala sunggulsungsul, anggiat unang masa be pangalahosi songon i. Ndang pola sidandoon parsala i songon ruhut harajaon, unang dirimpu halak tarsesa dosa bahenon ni hepeng. Ndang pola sipaluon giringgiring laho pabalihon pardosa i songon tu na mate. Ala nunga disoadahon halak on be hakristenon di hata nang di ulaon, nang di pambahenan, etongon ma halak on songon parbegu, pabalion ma nasida sia Huria.

3. Na Padalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i

a. Molo ruas do na marsala i, Rapot parhalado do mambahen paminsangon i tinolopan ni Pandita.
b. Molo partohonan do na marsala i, Rapot ni donganna satohonan do mambahen paminsangon i:
1) Tu Sintua, donganna Sintua na sahuria i do manimbangi niuluhon ni Pandita.
2) Tu Diakones, donganna Diakones ma manimbangisa niuluhon ni Praeses.
3) Tu Guru Huria, tu angka donganna Guru sa-Distrik niuluhon ni Praeses do na mambuat haputusan.
4) Tu Parjamita Ina (Bibelvrouw), donganna Bibelvrouw sa-Distrik niuluhon ni Praeses do mambuat haputusan.
5) Tu Evanggelist, donganna Evanggelist ma manimbangi niuluhon ni Praesesna.
6) Tu Partohonan Pandita songonon ma:
a) Hasalaan na mardomu tu administrasi, Pucuk Pimpinan ma padalanhon paminsangon i.
b) Molo hasalaa na mardomu tu tohonan do, Rapor Pandita sa-Distrik na niuluhon ni Praeses niadopan ni Ketua Rapot Pandita do manimbangisa.
c) Molo na mardomu tu posa haporseaon do, Rapot Pandita Hadomuan na manimbangi dohot padalanhon paminsangon i.




III. RUMANG NI PANGALAOSION NA MARALO TU PATIK NI DEBATA


Marhite panandaonta di Patik ni Debata di bagasan Buku na Badia i dohot Konfessi ni Hurianta lam nalnal do idaonta angka rumangrumang ni dosa sipasidingon (paheba 2 Musa 20; 5 Musa 5; Mat. 5-7).

1. Mangonai tu Patik Parjolo dohot Paduahon (Pangoloion di Debata)

a. Mambahen butti tu haumana (mamele boras pati ni hauma/keramatna), manjujur ari, mangupa tondi, pasigathon rasian ni tanganna tu datu, manungkun parsorion tu ahli nujum, umpeop ulos ni tondi, umpeop piso manang hujur ni begu, mangondaondai, manahui tua sian na mate, porsea di tona ni natuatua na maralo tu Hata ni Debata, padalanhon juhut tata andorang so borhat bangke ni na mate tu kuburan (begu ni na mate i do dirajumi na mangallang). Martonggo di tingki mangarapot, marhajinjang paulak jual tu jabu matean, papurpur sapata di parmonding ni na punu (na so mardakdanak baoa) manang na mate ponggol (so sanga sohot) dohot tortor na marlaok hasipelebeguon.
b. Na manortori, na mangallangi manang mangannapuran ni holiholi na niongkal, na mangalap tondi ni na marsahit (di tingki tarsonggot, tinggal ninna tondina di inganan i), na mardebata idup, na marsomba tu tunggal panaluan dohot pohung, begu, na palaho parsili dohot sipaimbar, na mansaem (mambahen saem, asa intap ni i), na pauli parpagaran, na marsanti, na marmanuk di ampang (na manungkun dia na na naeng masa tu ngoluna), , patupa partahanan ni daging (alemu), mandabu aji, mandohoti ulaon hasipelebeguon, na mangapus hoda, na marbonang manalu, mamiahi hoda, marmiak manuk, na mangalahat horbo na marojahan tu haporseaon hasipelebeguon, mangallang babi pangambat, babi panungkol, pamispison, dohot angka na suman tusi. Suang songon i molo gabe ruas ni partei manang aliran ni sisoadahon Debata.
c. Na marsomba tu mula jadi na bolon, debata asiasi, debata Batara Guru, marsomba tu soripada, debata mangala bulan, i ma na marurat di ugamo hasipelebeguon.
d. Na mardebata arta (isara ni: mammonisme, materialisme, konsumerisme, kapitalisme) na maralo tu Hata ni Debata, songon i nang angka rumang ni “parbinotoan” na marojahan tu hasipelebeguon, nang rasialisme, sekularisme, panatisme na maralo tu Hata ni Debata.

2. Mangonai tu Patik Patoluhon (Manggoari Debata).

I ma na mamurai manang margapgap manang manolonnolonhon manang marujarujaran na roa marhite goar ni Debata. Songon i nang mansoadahon ugamo di tongatonga ni parugamo na asing. Jala ingkon tangkas do hita martangiang di bagasan Goar ni Tuhanta Jesus Kristus Ulu ni Huria i.

3. Mangonai tu Patik Paopathon (Pabadiahon ari Minggu)

I ma na losok marminggu, manguila manang painjamhon artana pola sundat marminggu, na paloashon bidat (parhaporseaon na asing sian HKBP) marjamita di jabuna (asing ala paradaton), mangadati di ari Minggu, parhalado na padalanhon haputusan naso tinolopan ni Pandita Ressort manang wakilna, Rapot ni Parhalado manang ruas na manimbil sian aturan/peraturan ni HKBP, na manggaori parmingguan, mangulahon ulaon sakremen sian na so Pandita, na paloashon bidat marjamita di huria.

Na so manggarar guguan na tama di Huria, na so olo padidihon anakhonna, na manjalo pandidion paduahalihon (baptis ulang), na so marsuru dakdanakna tu parguruan laho manghatindakhon haporseon, na mansoadahon ugamona di jolo ni halak, na manginsahi parminggu dohot na marulaon na badia. Songon i do nang partohonan na sala mangulahon tohonanna. Ganup halak ma ragam ni na sala i, sitimbangan ni Rapot Parhalado do i.

4. Mangonai tu Patik Palimahon (Pasangaphon Natoras)

Angka na so pasangaphon natoras na:

a. I ma na pahatahatahon manang manihasnihasi natorasna, na mangogai natoras, na so mardongan pangoloion, na mamboan parkaro manang parsalisianna tu jolo ni na so porsea, isara ni parbadaan ni ruas ni Hura sama nasida, tarmasuk ma i na marsaripe na panirangnirangon, na marhu ni roha mida natuatua.

b. Na mamurai natorasna, na mangonai tangan tu natorasna, na palahohon na torasna. Ndang olo marmudumuduhon ala naung matua, na mangarampas ugasan ni inana panoroni.

5. Na Mangonai tu Patik Paonomhon (Pamunuon)

a. I ma na mangarsahi donganna mambahen tihasna, mamungkuli donganna jolma, parmabuk/sisobur tuak. alkohol, sigadis narkotika, morpin dohot ganja, pasiaksiakhon na tinompa (pinahan nang angka binatangbinatang).
b. Na mamusa donganna, na manggadami, mangardomi, mandormai donganna, paborhathon pangulubalang dohot paihutihut donganna tu ulaon sisongon i nang angka na maniop rasun.
c. Na maningkot dohot abortus provocatus (pengguguran kandungan).

6. Mangonai tu Patik Papituhon (Pangalangkupon)

a. Marroharoha (sangkap na roa) tu halak na asing.
b. Na tois marabit; na gere/gemor mangkuling. Parhata barangsi, na girgir manonton film porno (sisungguli hagiot ni daging).
c. Na mangabing, na paabinghonsa, germo dohot boruboru si babi jalang (WTS), na marlangka pilit, na marsiduadua, na palahohon jolmana, na marhilolong, ro di angka na mangurupi di ulaon na jat i. Songon i muse na homo sex (parmainanon baoa tu baoa) dohot lesbian (parmainanon ni boruboru tu boruboru), hahisapon dohot nasa ulaon hailaon (Rom 1: 24-27).

7. Mangonai tu Patik Paualuhon (Panangkoon)

a. I ma namogo tongosan, pardasing na mangansi, pangemur, pancopet, na matorbanghu pabungahon hepengna, ijon, silansumhon boniaga (di gadis na so boniagana), panangko, terpidana, korupsi.
b. Na somal manangko, manjalo na tinangko, mamogo hepeng ni halak, na satahi dohot panakko, mangangati, pandobo, panodong, pambongkar, pamorus (sitangko haminjon – pambarobo – sitangko suansuanan).
c. Penyanderaan/penculikan.

8. Mangonai tu Patik Pasiahon (Sitindangi Gabus)

I ma na marhata tundal dohot manghatindanghon na so tutu di jolo ni jolma, papeolhon uhum, manolon na so tutu, na mambahen surat agong (surat kaleng).

9. Mangonai tu Patik Pasampuluhon (Panghaliangan ni Roha di Arta dohot Jolma).

a. I ma na mamolamola na poso ni dongan, na marmitmit/marmihim-mihim.
b. Manghaliangi ugasan ni dongan, lumobi ugasan ni na metmet, na pogos manang na mabalu, mamolamola dongan saripe ni dongan, mangalehon pokok tu parjuji manang manjabuisa, na paorot tuhe ni parbalohan dohot talutuk.

Pangalaosion na gabe gasip di Huria, ingkon tangkas do timbangan ni Rapot Parhalado, ai asingasing be do roha ni pangalaosi i. Tupa do masa pangalaosion i ala ni tois ni rohana, alai adong do i ala tarsor ibana.

Ingkon sasoara sandok Parhalado maminsang angka parjahat si songon i unang rarat hajahaton i. Ramun do barita ni hakristenon molo dipaula so diida Huria i dosa na masa.



IV. ANGKA RUMANG NI PANGUNJUNAN NA BOI PAHOLANG NGOLU SIAN HAKRISTENON

1. Parbagason

Dung di tompa jolma i didok Ibana ma: “Ndang jadi punjung jolma i; Hubahen ma diibana sada pangurupina bahen donganna” ( 1 Musa 2: 18). Angkup ni i didok Tuhan Jesus do di Mat. 5: 32: “Ganup na palahohon na niolina, ia so ala ni na marmainan, na palangkuphonsa do. Pangalangkup do nang na mambuat na sirang i”. Antong na pinadomu ni Debata, ndang jadi sirangon ni jolma. Hombar tu ruhut habadiaon dohot partanggungjawaban di parsaripeon ni hita halak Kristen, diaturhon hurianta ma:

a. Molo naeng mamungka pardongan saripeon, ingkon jolo tuk do umur ni baoa i 19 (sampulu sia) taon, jala boruboru i. 16 (sampulu onom) taon. Hombar do i. tu na niaturhon ni pamarenta Republik Indonesia di Undang Undang Perkawinan. Molo asing sian hatontuan (isara ni umur, tingki, panolopion ni natoras dohot pangalaho na asing) holan Praeses di Distrik i do na boi mangalehon dispensasi.

b. Sipatupaon do parmahanion, patoranghon lapatan dohot tanggung jawab di parsaripeon ni halak Kristen tu pangoli dohot oroanna andorang so tingki pamasumasuon parbogason i.

c. Ndang jadi hatolopan parsaripeon di ruhut hakristenon:

1) Di sada halak baoa dohot inana panoroni.
2) Sahalak baoa dohot ibotona, nang dohot boru ni namboruna tangkas, nang mariboto sian inang na marpariban tangkas.
3) Na ginoar dua pungga saparihotan, mandok dua baoa na martinodohon mangoli tu dua boruboru na martinodohon.

d. Dung dipatupa partumpolon di bagas huria manang kantor huria manang di gareja (di adopan ni keluarga na solhot dohot sintuana) ingkon jolo ditingtinghon do dua hali ari Minggu, i pe asa manjalo pasupasu parbogason. Molo ingkon sahali tinting ala ni alasan na mamaksa, ingkon sian Pandita Resort do jaloon panolopion (dispensasi) tu si. Nang pamasumasuon di ari Minggu, ingkon sian panolopion ni Pandita Ressort do i, ala naung tangkas dipamanat nasida sialana.

e. Pandita do na pasahathon pamasumasuon tu na marbagas di gareja. (Molo ingkon pasupasu di huta, dipasahat Pandita i ma ulaon i tu Guru Huria manang tu Sintua). Ianggo catatan sipil urusan ni pamarenta do i. Alai ingkon paingoton ni Huria, so tung tarlalap na naeng marbagas i ndang pasurathon parsaripeon nasida tu catatan sipil. Ala ni i 4 (opat) ari dung tingting paduahalihon i pe asa patupaon pamasumasuon di na naeng marbagas i. Alai boi do Praeses manimbangi, molo ingkon humatop sian i.

f. Tarpatupa do pamasumasuon di gareja tu na maiturun/ mangalua molo:
1) Adong surat sian Pandita, paboa naung jolo sian panangkasion ni Pandita pangaluaon i paboa na so adong ulaon nasida na maralo tu Huria dohot adat.
2) Adong surat panolopion sian paranak dohot parboru, manang sian pangamai (wali).
3) Ditangkasi Pandita i ma sipasupasuon i. Tung sura ndang panolopi natoras manang pangamai (wali) pe, ianggo dung tuk umur ni baoa nang boruboru i duapulu sada taon be, boi do nasida pasupasuon (patudos tu Undang-Undang Perkawinan R.I. No. 1/74).

g. Ndang jadi mambuat boru sada baoa na pasiranghon, saleleng so muli dope tungganeboruna hian. Tapasahat do tu ibana pasupasu parbogason, manang molo lias ibana sian hasalaan siala ni parsirangan i, manang molo naung sidung uhum parhuriaon. Suang songon i do nang tu boruboru na sirang.
h. Sipabalion do sian Huria halak pasiduadua. Molo dung sirang tungganeboruna parpudi jala muli muse tu na asing jaloon ma halak i marguru manopoti, asa dijangkon mulak tu Huria. Ianggo ina na tinindian dohot tubuna hot do parhuriaonna, molo so panolopi di sangkap ni ama i laho marsiduadua. Dung muli panindi i tu halak na asing, jala holan sasadasa niolina, boi do nasida jaloon marguru panopoti.
i. Ingkon jolo marujung do parguruan ni halak na manopoti sala dijangkon mulak, asa boi antoan ni Huria nasida songon na tama tu ruas ni Huria. Molo adong pangalaho na so tinagam (mendadak) isara ni parsahiton, une ma dihatai parhalado i asa boi ditontuhon pangantoion ni Huria tu nasida.
j. Ndang haoloan Huria mangantoi parbogason ni sahalak ama na mabalu, ia so jolo salpu 6 (onom) bulan dung monding hinabaluhonna. Suang songoni tu ina na mabalu, sataon ma anggo tu nasida. Alai molo ala na adong do dakdanak na tading di lampin (marumur di toru ni dua taon), Praseses do na boi mangalehon panimbangion (dispensasi); alai partoru ma dung salpu tolu bulan.
k. Sipinsangon do parsaripeon roharoha na digoari kumpul kebo, manang samen-leven, nang na ginoaran kawin kontrak pe.
l. Sitingtinghonon do na so etongon be ruas ni Hurianta halak na marsaripe di balian ni Huria, na marsaripe holan marhite catatan sipil, manang ala parugamo na asing pe hamulianna, manang niolina umbahen diulahon songon i (ida 1 Kor. 7: 12-13 + 39). Alai tarjalo do nasida mulak tu Huria dung jolo ditolopi rapot ni parhalado jala dung marguru manopoti.
m. Sipinsangon do parsaripeon na holan manjalo pasupasu raja.
n. Tarpatupa do pandidion tu anak na niain, dung adong keputusan sian pengadilan negeri siala anak na niain (anak angkat i).
o. Sipabalion do halak na mangoloi sirang parsaripeonna tung na sirang sian pengadilan, ia so sinirang ni hamatean manang ala parmainanon,
p. Boi do pasahaton pandidion na badia tu tubu ni panindi, dung sidung mandohoti parguruan manghatindakhon haporseaon.
q. Boi do pasahaton pasupasu parsaripeon, molo masihaholongan anak/boru ni Huria i dohot boru/anak na ro sian na asing, molo olo parugamo na asing i gabe Kristen marhitehite na manjalo pandidion na badia. Alai ingkon tandatangananna do parjanjian, paboa na rade ibana manorushon parguruanna, dung sidung pamasumasuon i.
r. Sitiroan, sitogutoguon, siramothonon jala sipinsangon ni Huria do unang masa homo sex dohot lesbian.
s. Sitogutoguon do ruas ni Huria i, jala gomos paboaon tu nasida, paboa na rap marhak do anak dohot boru di arta warisan tinadikhon ni na torasna (Gal. 3: 28).
t. Molo dung jumolo ama monding maninggalhon ina na maranak marboru, unang ma dibagibagi arta warisan molo metmet dope angka dakdanak i. Alai na boi do lehonon ni ina i panjaean ni angka gelleng na magodang hombar tu ringkotna.
u. Molo jumolo ama manadikhon ina na so maranak so marboru, marhak do ina I mamangke arta warisan i, saleleng diinganhon jabuna jala dang muli tu halak na asing (hak mewarisi bersyarat).
v. Bayi tabung na sian boni ni amanta dohot inanta i (inseminasi homogen) boi do manjalo pandidion na badia. Molo ndang sian boni ni amanta dohot inanta i, dakdanak i ma muse mamboan dirina tu Huria dung magodang ibana. Sipinsangon do na olo manjalo hajajadi ni bayi tabung di keluargana na so hadomuan ni boni ni ama dohot ina na marsaripe i.
w. Sada halak na hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, holan sasadasa do na hona disi, ndang hona na niolina/sinondukna manang ianakonna ianggo so dohot nasida mangalaosi. Molo burju ama manang ina na so satahi dohot donganna saripe naung manimbil i, boi do didion posoposona, boi do manghatidakhon haporseaon ianakonna, boi do pasupasuon anak manang boruna.


2. Ari Parsorang ni Dakdanak dohot Pandidion

a. Siparmahanon ni Parhalado do asa unang masa ruhut ni hasipelebeguon di tingki parsorang ni dakdanak. Unang ma masa pamolati, pagar, salaon, manjujur purba, pangolpuhon, pangarundingon di partopap ni posoposo dohot rumang ni juji uju manganggapi.

b. Sipasahaton do dakdanak i tu Debata marhite pandidion na badia, hatop intap ni na boi. Ndang jadi pestapesta mang ulaon adat manundatisa.

c. Hona uhum huria do na marsaripe, molo sorang anak nasida baoa di toru ni sia bulan, jala boruboru di toru ni ualu bulan dung manjalo pasupasu parbogason. Asing ma molo adong Surat Hatorangan sian Dokter (prematur).

3. Parguru Manghatindakhon Haporseaon

Ingkon tangkas do panghobasion ni Parhalado ni Huria i di parguruan ni angka na naeng manghatindakhon haporseaon. Unang ma so tanak parbinotoan, hatuaon dohot pangantusionnasida di Hata ni Debata na tarsurat di Padan na Robi, Padan na Imbaru nang Katekhismus pe.
Nunga adong Buku Pedoman tu na naeng manghatindakhon haporseaon di HKBP. I ma dipangke.

4. Di Tingki na Matean

Naeng ma tangkas parmahanion ni Parhalado ni Huria i, manogunogu jolma tu panghirimon di haheheon ni angka na mate, ala hamonangan ni Kristus i, ganup adong na matean. Marhite i do hita marmahani ruas i, uang tartait tu angka ruhut ni hasipelebeguon. Tapasunggulhon ma nang lapatan ni parningotan di angka na monding:

a. Ganup jolma ingkon mate.
b. Di banuaginjang do sambulo ni tondinta.
c. Haporseaon na togu do na tau manghirim i.
d. Nunga talu hamatean marhite haheheon ni Kristus Jesus Tuhanta i.

Asa on ma angka siingoton uju matean:

A. Na so jadi:

1. Padalan juhut tata andorang so borhat tu udean, uju monding natuatua.
2. Patupahon juhut purpur sapata di parmonding ni sahalak na so maranak dohot so marboru, manang di parmonding ni anak sasada na so sanga marhasohotan.
3. Mambahen sira tu batang ni na mate dohot na mangalangkai bangke ni na mate i.
Ai nunga ditaluhon Tuhanta hamatean marhite haheheonNa i. Ndang be tagamon biar dohot songgotsonggot sian na mate i.
4. Mangagendai na mate maningkot, ia so ala sahit jiwa manang ala na solpotan. Siapulan do ianggo sisolhot ni naung mate i.

B. Na jadi:

1. Na jadi do patupaon pembakaran mayat (kremasi) di angka keadaan na terpaksa, isarana ala maol ni tano kuburan dohot alasan na asing dope pinasahat ni suhut. Alai dijamothon Hurai i ma unang masa ruhut hasipelebegoun, songon i di na mangongkal holi.
2. Jadi do boanon tu gareja angka ruas ni Huria na monding, angka na burju marminggu dohot marulaon na badia tagan di ngoluna, dung jolo ditolopi Parhalado ia adong pangidoan ni kelaurga.
3. Ia adong na monding, alai ndang dapot bangkena, jala nunga saep roha naung tutu do monding ibana, hombar tu pangalaho ni na masa i, boi do pamasaon kebaktian mardongan agenda, asa tarapul na matean i, jala mangolu di nasida panghirimon na manontong i.

C. Sitiroan:

1. Sitiroan do ruas ni Huria na matean asa unang be masa disi nasa ruhut ni hasipelebeguon, songon na tama di angka naung hinamonanghon ni Kristus.

2. Sitiroan do ruas ni Huria di tingki na paias kuburan dohot uju ziarah, asa tontong ingot, na marojahan do hamamatena tu hamatean dohot haheheon ni Kristus, naung manaluhon hamatean ni jolma. Ala ni i unang be masa disi:

a. Na martonatona,
b. Na marsuap; asing ma molo holan laho paiashon ilu,
c. Na mamboan sipanganon hasoloan ni na mate i tangan di ngoluna.

3. Asa sitiroan do molo adong na pamasa sijagaron, sanggul marata uju monding natuatua. Unang masa disi ulaon hasipelebeguon, alai ulaon kebudayaan ma i huhiut naeng hatindangkonon, Debata do naung pasahathon pasupasu naung jinalo ni pinompar ni natuatua i tagan di ngoluna, nang marhite pasupasu na pinangidona sian Debata Jahowa tu pangapudian ni angka pomparanna. Holan Debata Jahowa do tahe na tuk pasauthon pasupasu i laho ruar nang laho bongot pe, songon na hinatindanghon ni si Musa i (5 Musa 28: 5-6). I ma na ingkon torang tarida/tarbege di na masa ulaon i.

4. Sitiroan do, unang ma sai diharingkothon ruas ni Huria i na pajongjong tugu, ala ndang denggan panghorhonna:

a. Tu ngolu haporseaon.
b. Tu ngolu ekonomi.
c. Tu ngolu parsaoran siala toal.

Tumagon ma tapauli tugu na mangolu isara pajonjong parsingkolaan, gareja, koperasi sarikat tolong menolong, beasiswa dohot na suman tusi.

Alai molo tung ingkon masa ma na pajonjong tugu ala porlu patuduhon hasadaon ni ompu, jumolo ma tarida hasadaon di bagasan Kristus paboahon na rumar do tanoman i ala naung hehe Tuhan jala paheheonNa hita sian na mate.

I ma tahe ruhutruhut na umarga di hasadaon ni sude marga, houm dohot bangso pe, songon hasadaon ni pamatang ni Kristus i di portibi on di bagasan HuriaNa i. Ia dibagi pe burukburuk ni na mate, ndada na gabe i do na tarbahen pasingkop lungun na di bagasan rohanta i, di na rap manomunomu hita di ari ni Tuhan i (1 Tes. 4: 13-18).

5. Mangongkal Holi

a. Haoloan do mangongkal holi molo ala ni:
1) Kuburan na sega,
2) Kuburan na nieak ni dalan, manag aek magodang, tanah longsor, parhutaan, pembangunan, industri, na pasadahon simin, na pasadahon saringsaring tu simin na imbaru,
3) Na pasadahon ala mate di luat na dao.

b. Molo tung adong angka na naeng pasadahon saringsaring (holiholi) ingkin radot ma Parhalado ni Huria maniroi, asa unag masa disi ruhut ni hasipelebeguon, na mangandungi, pamasuk holiholi tu ulos, songon i nang pamasuk batang ni pisang tu pangongkalan ni holiholi i domu tu ruhut hasipelebeguon.

c. Naeng ma parbinoto Parhalado ni Huria, molo masa na mangongkal holi, laos songon i manimpan holiholi i paima dipamasuk tu ingananna. Molo dao inganan i, gabe tu gareja ma i disimpan. Molo ulaon sadari, jalo ma sian kuburan na leleng tu kuburan na imbaru. Ndang sipatupaon be maragenda disi. Ndang jadi ditortorhon saringsaring, jala unang ma diiringi gondang manang musik laho pamasukhon tu inganan na imbaru.

6. Gondang

a. Sitogutoguon do ruas ni Huria tu pangantusion na marojahan tu hamamate dohot haheheon ni Kristus, songon tanda ni panghirimon, haluaon dohot hamonangon di angka na porsea maralohon sidangolon, sibaran ro di hamatean.

b. Alai boi do angka pangunjunan di na pamasa gondang, isara ni na siarsiaran, songon hataridaan ni haporseaon na hurang, bage sitiroan ni Parhalado ni huria do ganup na pamasa gondang.
Ganup gondang naeng ma dimatamatai jala ingkon dipaujung di bagasan tangiang.

c. Sipamanaton jala sijagahonon do asa unang masa nang na manjujur ari, mamele sombaon, ugasan homitan dohot pasipasi ni hasipelebeguon na asing.

d. Hatolopan Huria do gondang di tingki matean, alai ndang jadi masa disi ondaonda hasipelebeguon, jala ingkon tangkasan ni Parhalado taringot tu ruhut ni gondang i.



V. DEBA PANGALAHO SIALOON DOHOT SIPASIDINGON UNANG HASURAHAN


1. Juji

Ia juji, i ma meammeam, lalaplalap na pasuda tingki dohot hepeng, na manegai harohaon, rumatangga dohot ulaon. Sipasingoton do nasa na mangulahon juji dohot na manjabuisa. Alai molo so tarpasingot be, pinsangon ma. Lam manipis do haporseaon bahenon ni juji, ala marojahan tu nasib dohot sibaran do halak na mangulahon sisingon i.

Hinaroa ni parjujion, i ma na sai holan mangalului pangomoan, alai rugi halak dibahen, mate ma harihaon dohot panghilalaan na masiurupan. Siluluan do pangomoan na tingkos i marhite haporseaon di ulaonniba (Luk. 19: 1-7), huhut ingkon adong roha na marpanarihon di dongan jolma (1 Kor. 12: 14-16).

2. Pamunu

Sitintingon do bali sian Huria angka ruas sibunu jolma dung adong tangkas haputusan ni pengadilan jala diparhatutu na binahenna i tu parhalado. Alai diingot Huria i ma huhut manangianghon asa disolsoli parulaon i gabe muba rohana jala unang madabu tu pandelean.

Na boi do jaloon nasida mulak tu Huria molo dung torang panolsolion dohot hamubaon ni rohana mangihuthon panimbangion ni parhalado nang pe di bagasan hurungan ibana.

3. Parmabuk dohot Parganja

Sipasingoton jala sipinsangon do parmabuk dohot parganja, narkotik, morpin dohot angka na suman tusi. Sisosoan do dohot natorasna dohot keluargana laho marmahani dohot mangubatisa. Manghorhon mara na balga do molo masa parmabuhon (1 Tim. 3: 3) dohot parganjaon. Torus do angka halak sisongoni gabe hatagian, ormus, ndang boi sonang rohana, ndang diantusi be mulaulaon, ai nunga disegai dirina. Ndang hot be panatapanna, tunduk ma ngoluna tu haliluon ni rohana sandiri, boban na dokdok nama mandondoni rohana jala lupa di uhum hasintongan (Poda 31: 4-6).

Sipabalion do ruas naung tangkas tarboto sigadis ganja, narkotik, morpin, dohot angka na suman tusi, dung adong keputusan ni pengadilan negeri.

VI. HAJONGJONGAN MARADOPHON PARUGAMO NA ASING DOHOT HURIA NA MAMULIK DOHOT BIDAT


1. Siradotan ni Huria do manjaga kerukunan antar umat beragama, maradophon parugamo na asing di bagasan negaranta na berdasarkan Pancasila.
Marhite i boi sumonang hita manghobasi ulaon Huria dohot manghatindakhon haporseaonta. Dipantadahon i do huhut na adong jaminan kebebasan beragama dohot jaminan keagamaan di negaranta.
Siingotonta do, asa boi tontong jumpang ngolu hi Huria na marpandingion di tonga ni negara.

2. Ndang jadi lapatonothon hata “kerukunan antar beragama” tu pangantusion “dos do sude ugamo i”. Ai ton do masrsihohot hita di haporseaonta, holan di bagasan Jesus jala marhite Ibana haluaon, hasintongan dohot hatutuon i (Ulaon 4: 12; 1 Kor 3: 11; Joh. 14: 6).

3. Siingotonta do hajongjonganta di angka upacara nasional, paboa na halak Kristen do hita, na tontong marsihohot di bagasan pangoloion tu Kristus Raja ni angka raja jala Tuhan ni angka tuan (Rom 13: 1-7); 1 Tim. 2: 2; Ulaon 5: 29, Pangk. 19: 16). Asa di na martangiang hita, i ma tangiang ni sada ruas ni Huria di sada negara na mangaringkoti ugamo Kristen, songon na niokuan ni negara Pancasila. Jala ingkon tangkas do hita martangiang di bagasan Goar ni Jesus Kristus, Ulu ni Huria i.

4. Sitingtinghonon do na so ruas be ianakhon ni Huria na “kawin kontrak” dohot na holan “kawin catatan sipil” dohot boru manang anak sian parugamo na asing, ala ndang pangantoi Huria di parbobasonna i (1 Kor. 7: 12-13+39). Alai tarjalo do nasida mulak tu Huria dung adong pangidoanna tu parhalado jala dung marguru.

5. Huria na mamulik do etongon punguan na manimbil sian HKBP, saleleng so diokui HKBP nasida songon sada huria.
Tarjalo do masuk tu Hurianta ruas ni huria na so maralo haporseaonna tu haporseaonta, marhite na mamboan surat hatorangon.

6. Ala holan mangondolhon sabagian poda na dapot di Bibel i do angka bidat, sipinsangon do rua ni Huria na laho mangihuthoin bidat i. Ala ni i do ndang diokui HKBP hajongjongan ni bidat di ngolu haporseaon.


VII. PANIMPULI


Asa naeng tontong mangolu di Huria i roha na marmahani, songon tangkas ni pamodaion di angka na olo tu hadaulaton tu Debata, ingkon songon i ma tangkas ni paminsangon di angka na so olo tu hangoluan, asa unang adong na mago, ala so ada sipaingot, jala unang marsapata nasida tu Huria i.

Dipabangkit do angka partohonan di Huria i laho mangulahonsa songon parmahan, ndada songon panguhum sambing. Diingot ma Hata na tarsurat i: “Ia ho anak ni jolma! Nunga hupabangkit ho bahen siparmahan halak Israel, dibahen i sai tangihon ma hata na ruar sian pamanganku, angka sipatolhasonmu palumba nasida sian ahu. Molo hudok tu parjahat i: ingkon mate ho hape ndang dipalumba ho ibana, jala ndang diapoi ho ibana; sai na mate do nian parjahat i di bagasan hajahatonna, alai sian tanganmi do partungguhononku mudarna. Alai anggo dipalumba ho do parjahat i, hape nadang olo ibana tumadingkon hajahatonna i dohot dalanna na jahat i, mate di bagasan hajahaonna ma ibana, alai malua do anggo tondim”. (Hesekiel 3: 17-19).

Huhut tapahusorhusor na nidok ni Tuhanta Jesus, ai nunga dipasahat anakhinsu ni banuaginjang tu HuriaNa i, asa dipabali angka na so olo paubahon rohana, ai ninna do: “Hulehon pe tu ho anakhinsu ni harajaon banuaginjang i: Nasa na niihotanmi di tano on, na tarihot ma i nang di banuaginjang; jala nasa na pinaluam i di tano on, malua ma i nang di banuaginjang” (Mat. 16: 19).

Didok Tuhan Jesus dope: “Jalo hamu ma Tondi Parbadia! Molo disesa hamu dosa ni manang ise, naung sesa ma i; molo dipahot hamu dosa ni manang ise, hot do i”. (Joh. 20: 22b – 23).

Tidak ada komentar: